عملکرد دستگاه دفیبریلاتور یا الکتروشوک

[habibnia]

برای اینکه با نحوه عملکرد دستگاه دفیبریلاتور که به اشتباه در ایران به نام الکتروشوک شناخته می شه آشنا بشیم، اول باید با اصطلاح فیبریلاسیون آشنا بشیم.
همون طور که می دونیم برای اینکه قلب بتونه عمل پمپاژ خون رو درست انجام بده اول دهلیزها منقبض می شن و بعد بطن ها. در مرحله بعد عضلات دهلیز شل می شن و دوباره نوبت عضلات بطنهاست که شل بشن. برای اینکه این اتفاق بیفته یک جریان الکتریکی باید از مسیری مشخص عبور بکنه و برای اینکه این ریتم حفظ بشه فرایند عبور جریان باید به صورت مرتب تکرار بشه. انتشار جریان از گره سینوسی شروع می شه و وقتی به گره دهلیزی – بطنی رسید در سرتاسر بطن پخش می شه.
حالا اگه این انتشار موج الکتریکی جهت مشخصی نداشته باشه و سلولهای قلب به صورت نامنظم منقبض و شل بشن، اصطلاحا فیبریلاسیون رخ داده و عمل انتقال خون به اعضای بدن به درستی انجام نمی شه و اگه این شرایط درمان نشه، فرد ممکنه دچار عوارض جدی و حتی مرگ بشه. جلوی این مشکل رو بسته به شرایط با دارو و در صورت نیاز با دستگاه دفیبریلاتور می گیرند.
کاری که دستگاه دفیبریلاتور انجام می ده اینه که مقدار مشخصی از انرژی الکتریکی رو به قلب اعمال می کنه. دستگاه های اولیه ولتاژ AC اعمال می کردند که در عمل موفق نبود. بعد از پژوهشهایی که انجام شد با اعمال ولتاژ DC به کمک یک خازن بزرگ در زمانی کوتاه تعداد دفیبریلاسیونهای موفق بیشتر شد. حداکثر انرژی الکتریکی ای که توسط این دستگاهها اعمال می شد 360 ژول بود و معمولا انرژی تنظیم شده در زمانی کمتر از 10 میلی ثانیه به بیمار منتقل می شد که در عمل جریان ناشی از تخلیه شوک می تونست به بیش از 40 آمپر برسه. در نتیجه سلولهای قلب تحت تاثیر این شوک مجبور می شدند که در راستای میدان الکتریکی قوی اعمال شده قرار بگیرند و به ریتم صحیح برگردند.
به مرور زمان و با تحقیقات بیشتر مشخص شد که این شکل موج ساده که اصطلاحا بهش مونوفازیک monophasic گفته میشه خیلی هم موثر نیست و بنابراین شکل موج جدیدی ابداع شد که بهش بایفازیک biphasic گفته می شه. در این نحوه تخلیه اول یک موج تخلیه در زمان خیلی کم صورت می گیره و بعد بلافاصله جهت قطبها برعکس می شه و موج دوم در جهت عکس موج اول در زمان خیلی کم به بدن اعمال می شه. این روش نسبت به روش مونوفازیک شانس بیشتری به بیمار برای بهبود می ده.
حداکثر مقدار انرژی قابل تنطیم و حتی شکل موج در دستگاههای هر کمپانی متفاوت هست و نتیجه تحقیقات واحد تحقیق و توسعه همون کمپانی هست.
در آینده موارد بیشتری رو درباره دستگاه دفیبریلاتور مرور می کنیم.

[habibnia]

پاسخ : عملکرد دستگاه دفیبریلاتور یا الکتروشوک

دستگاه های دفیبریلاتور قابلیت نمایش و ثبت سیگنال ECG بیمار رو هم دارند. خیلی اوقات بیماری که مستعد بروز فیبریلاسیون و یا ایست قلبی هست رو با دستگاه دفیبریلاتور تحت نظارت قرار می دن تا در صورتی که مشکلی پیش اومد پرستارها متوجه بشن. در واقع مثل یک دستگاه مانیتورینگ ساده عمل می کنه. همچنین دستگاههای امروزی قابلیت اتصال به پد یکبار مصرف رو هم دارند. به این صورت که یک جفت پد چسبنده به محل مناسب روی بدن بیمار متصل می شه و دیگه نیازی نیست که پدلهای دستگاه رو به ژل آغشته کنند و به صورت دستی به بیمار شوک بدند، بلکه از طریق همون پد چسبنده که با کانکتور مخصوص به دستگاه وصل شده شوک روی بیمار تخلیه می شه.
ضمنا امکان نمایش سیگنال ECG بدون کابل مانیتورینگ و فقط از طریق پد چسینده و یا پدل هم وجود داره. خیلی مواقع ریتم قلب بیمار به طور کامل قطع نشده وبیمار دارای ریتم ضعیف یا نامناسب و خطرناک هست که باید حتما به حالت عادی برگرده. در چنین شرایطی با فعال کردن دکمه sync روی دستگاه، شوک فقط زمانی تخلیه میشه که هم دکمه پدلها مثل حالت عادی فشار داده بشه و هم دستگاه تشخیص بده که قله R روی کمپلکس QRS اتفاق افتاده. چرا که لحظه تخلیه شوک تاثیر زیادی در اثربخش بودن دفیبریلاسیون و احتمال خوب شدن بیمار داره.
اما این نکته خیلی مهمه که اگه بیمار کلا ریتم نداره به هیچ وجه دکمه sync فعال نشه. چون طبعا هیچ وقت قله R اتفاق نمیفته و با فشردن دکمه تخلیه روی پدل ، تخلیه صورت نمی گیره.

[habibnia]

پاسخ : عملکرد دستگاه دفیبریلاتور یا الکتروشوک

پدلهای به کار رفته در دستگاههای دفیبریلاتور معمولا دارای رویه ای هستند که به صورت کشویی جدا میشه. پشت این رویه ، یک فنر با قابلیت ارتجاعی خیلی بالا وجود داره که تماس بین رویه و پدل اصلی رو برعهده داره. هر وقت این فنر قابلیت ارتجاعی خودش رو از دست بده احتمال عدم تخلیه وجود داره و حتما اون فنر یا کل رویه باید تعویض شه.
پدل اصلی که زیر این رویه قرار داره معمولا مساحت خیلی کمتری نسبت به رویه داره و اسمش پدل اطفال هست.
دستگاه های امروزی در صورتی که مقاومت بین دو نقطه روی بدن رو تشخیص ندن اجازه تخلیه شوک رو هم نخواهند داد. چون هم احتمال آسیب رسیدن به بیمار و هم دستگاه وجود داره. این مقاومت حدود 50 اهم بین apex و sternum عنوان شده.
برای اینکه شوک به صورت موثر و یکنواخت تخلیه بشه لازمه که سطح رویه با ژل مخصوص پوشیده بشه و بعد شوک به بدن بیمار تخلیه بشه. حالا اگه این ژل بعد از استفاده تا زمانی که مرطوب هست از روی پدل پاک نشه، خشک می شه و در دفعات بعد به جای اینکه نقش رسانا رو بازی کنه، نقش عایق رو بازی می کنه. در این صورت یا تخلیه صورت نمی گیره و یا از سطح تماس کمتری انجام می گیره و باعث سوختگی پوست و همین طور ناکارآمدی شوک میشه.
این مشکل با چشم قابل رویته. اما وقتی که تخلیه شوک روی اطفال و نوزادان انجام بشه و رویه پدل برداشته شده باشه و بعد از انجام عملیات CPR ژل روی پدل به درستی پاک نشه ، با نصب مجدد رویه ژل خشک شده دیگه قابل رویت نیست و در استفاده های بعدی امکان به خطر افتادن جون بیمار وجود داره.
باتری های دستگاههای دفیبریلاتور نقش مهمی در عملکرد دستگاه ایفا می کنند. خیلی وقتها لازمه که دستگاه به بالای سر بیمار منتقل بشه و نشه اون رو به برق شهر وصل کرد یا حتی ممکنه کابل برق دستگاه آسیب دیده باشه و دستگاه ناگهان خاموش بشه. بنابراین اگه باتری دستگاه از وضعیت مناسبی برخوردار نباشه ممکنه نتایج خطرناکی حاصل بشه.
برای اینکه بگیم وضعیت باتری دفیبریلاتور هنوز مناسب هست یا نه قانون خاصی وجود نداره، اما پیشنهاد می شه که اگه دستگاه بدون اتصال به برق شهر نتونه حداقل 15 تا 20 تا تخلیه با انرژی حدکثری رو پشت سر هم انجام بده بهتره که نسبت به تعویض باتری با باتری نو اقدام بشه.

[habibnia]

پاسخ : عملکرد دستگاه دفیبریلاتور یا الکتروشوک

اهمیت دستگاه دفیبریلاتور اونقدر زیاده که در بیمارستانها مسوول شیفت هر بخش باید دستگاهی رو که تحویلش هست تست کنه و تحویل مسوول شیفت بعد از خودش بده. دفیبریلاتورهای امروزی قابلیت تست خودشون رو دارند. یعنی با استفاده از مدارات داخلی تخلیه انجام می دن تا معلوم بشه دستگاه به لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری سالمه.
نتیجه این تست روی کاغذ حرارتی چاپ میشه و میشه از اون به عنوان سند سالم بودن دستگاه استفاده کرد. همین طور موقعی که دستگاه برای مانیتورینگ قلب به بیمار وصل شه امکان پرینت گرفتم از سیگنال ECG وجود داره. موقع انجام عملیات احیا یا همون CPR با هر بار تخلیه، دستگاه به صورت خودکار شروع به پرینت گرفتن می کنه و نشون می ده که چه مقدار انرژی به بیمار تخلیه شده. این پرینت اهمیت زیادی داره و به عنوان سند قابل استفاده است و نشون می ده عملیات CPR درست انجام شده یا نه.
اگه سیگنال ECG شخص بعد از CPR به صورت خط ممتد نمایش داده بشه به معنی فوت بیمار هست، اما اگه خط به صورت خط چین پرینت بشه یعنی اصلا پدل درست به بیمار متصل نشده و یه جای کار ایراد داشته و اصلا عمل تخلیه شوک صورت نگرفته!