امروزه ایمنی خودرو در عرصه رقابت جهانی از مهمآترین عوامل فروش خودروسازان است. خودروسازان مطرح جهان سعی میآکنند از سیستمآهای ایمنی مطلوب بر روی خودروهای خود استفاده کنند. سیستمآهای ایمنی به 2 دسته تقسیم میآشوند:
1. سیستمآهای فعال: این سیستمآها در هنگام حرکت خودرو فعالند و شرایط دینامیکی خودرو را برای پیشگیری از بروز تصادف، کنترل میآکند.
برخی از این سیستمآهای فعال عبارتند از:
ABS[1]: سیستم ترمز ضدقفل هنگام قفل کردن چرخآها فشار ترمز را برای افزایش کارایی سیستم ترمز، کاهش میآدهد.
ASR: این سیستم، امکان استفاده بهینه از اصطکاک سطح جاده رد در حالت شتابآگیری برای خودرو، فراهم میآکند.
EBD[2]: سیستم هماهنگ کننده نیروی ترمز، نرمآافزاری در حافظه ABS است و کنترل مجزای چرخآها را در هنگام قفل کردن برعهده دارد.
ESP[3]: عملکرد این سیستم در این مقاله بهآطور مفصل، بررسی میآشود.
2. سیستمآهای غیرفعال: از این سیستمآها در کاهش تصادفات خطرناک استفاده میآشود و عبارتند از:
کمربند
کیسه هوا
فیوز قفل کن
سیستم ESP، جدیدترین سیستم حفاظتی خودرو است و از سال 2002 میلادی بر روی 27 درصد از وسایل نقلیه اروپایی، نصب شده است. این آماردر خودروهای ژاپنی و امریکایی 75درصد بوده و روبه افزایش است.
خودروهایی که سیستم ESP دارند از دیگر سیستمآها نظیر: EBD, ASR, ABS و... استفاده میآکنند.
این سیستم برای کنترل مطلوب خودرو بر روی سطح جاده و حفظ ثبات آن در هنگام پیچیدن، طراحی شده است. اگر راننده با گردش سریع فرمان، کنترل خورو را از دست بدهد و خودرو بلغزد، سیستم ESP آن را به مسیر اصلی خود برمیآگرداند.
برای تغییر مسیر خودرو از 2 سیستم استفاده میآشود:
سیستم فرمان: استفاده عمومی از فرمان برای تغییر مسیر
سیستم ترمز: از سیستم ترمز برای کاهش سرعت خودرو و تغییر مسیر آن استفاده میآشود.
اگر خودرویی در حال حرکت باشد و ناگهان ترمز یکی از چرخآهای آن فعال شود، به دلیل اختلاف سرعت، در جهت همان چرخ میآچرخد. این سیستم در تانکآها و خودروهای راهسازی به جای سیستم فرمان و در تراکتورها و خودروهای رالی برای کنترل بهتر در کنار سیستم فرمان استفاده شده است. راننده با فشردن یکی از پدالآها یا اهرم های موجود در زیرپای خود خودرو را به سمت دلخواه، هدایت میآکند. سیستم ESP هنگام تغییر مسیر ناخواسته خودرو آن را به مسیر اولیه خود باز میآگرداند. ESP، لغزش جانبی خودرو را در هنگام گردش فرمان با اعمال نیروی ترمز بر روی یک چرخ، کنترل میآکند و خودرو را به مسیر مورد نظر راننده برمیآگرداند
سیستم ESP با استفاده از حسگر فرمان از جهت مورد نظر راننده مطلع میآشود. حسگر چرخآها و محاسبات اختلاف سرعت ایجاد شده، وضعیت خودرو را روی سطح، تخمین میآزند و با مقایسه این 2 داده، انحراف خودرو از مسیر مورد نظر، بررسی می شود. هنگام گردش فرمان، بیم چرخآها و اطلاعات حسگر شتاب، جهت مورد نظر راننده را مشخص میآکند. اگر لغزش جانبی در خودرو ایجاد شده باشد، سیستم ESP آن را به حالت اولیه خود باز میآگرداند. نمودار یک، عملکرد سیستم ESP را نشان میآدهد.
