موسیقی الکترونیکی چیست؟
-
-
پاسخ : موسیقی الکترونیکی
موسیقی بدون ساز
برخلاف تصور عموم که آغاز موسیقی الکترونیک را به دههآهای 30 و 40 میلادی به ویژه دوران پس از جنگ جهانی دوم نسبت میآدهند، این موسیقی مربوط به اواخر قرن نوزدهم است.
عدهآای نیز اشخاصی چون ژان میشلآژار و یا کارل هاینس اشتوکهاوزن را بنیانگذاران این نوع موسیقی میآدانند در صورتی که اولین کنسرت موسیقی الکترونیک جهان سالها قبل از تولد این افراد و در سال 1877 میـلادی تـوسط اِلیشا گِرِی (Elisha Gray) مخترع معروف اجرا شده است. اولین ساز الکترونیک جهان نیز برخلاف تصور عموم توسط خود الیشا گری ساخته شده و نام آن را مخترع دستگاه «تلگراف هارمونیک» گذاشته است. (شهرت اشخاصی چون ژان میشلآژار و اشتوکهاوزن نه به خاطر کشف این موسیقی که به خاطر نوآوریآهایی است که در این موسیقی ایجاد کردند.)
الیشا گری 2 سال قبل از ساخت این دستگاه کشف کرده بود اگر یک لوله باریک فولادی مرتعش را در مداری متشکل از آهنآربای الکتریکی و کلید تلگراف قرار دهد، با بستن مدار توسط کلید آوایی موسیقی مانند از آهنآربا شنیده خواهد شد. به طور تصادفی این دستگاه به مثابه یک اسبابآبازی توسط خواهرزاده گری برای متعجب ساختن دوستان خود به کار گرفته شد. این کودک دریافته بود اگر یکی از دو سر سیمآپیچ ثانویه لای درز وان حمام قرار دهد و انتهای آن را در دست بگیرد، هنگامی که دست دیگر را به بدنه وان حمام بکشد، صدایی شبیه صدای شیهه اسب از وان حمام شنیده خواهد شد. این پدیده کودکان را کاملاً هیجانآزده کرده و آنها را وادار به فریاد کشیدن میآکرد. گری با شنیدن صدای کودکان جریان را متوجه شد. شخصاً دستگاه را امتحان کرد و دریافت که اگر محکمآتر و یا با فشار بیشتری به وان حمام دست بکشد صدا بلندتر میآشود. گری با تغییر فرکانس انتشار لوله و یا کم و زیاد کردن آن، صداهای متغیر دیگری را شنید. اختراع خود را ارتقاء داد و به جای وان حمام از یک ویلن استفاده کرد. این کشف جالب توجه نهایتاً به ساخت اولین تلگراف موزیکال انجامید. گری توانست با بهرهآگیری از تعدادی نوسانآساز گستره صوتی 2 اکتاوی را از محل اولیه انتقال دهد. اما به همین مقدار راضی نشده به فکر انتقال یک رکورد و یا تعداد زیادی نت افتاد. اولین ساز الکترونیک جهان با تکمیل این دستگاه یعنی 8 نوسانآساز که با یک ردیف پیانو کنترل میآشد، به سرانجام رسید.
گری این اختراع را تکمیل کرد و همین دستگاه را به صورت ردیفآهای کلید پیانو با 2 اکتاو مـجزا و با نام تلـگراف هارمونیک روانه بـازار کرد و نهایتاً در سال 1877 اولین کنسرت موسیقی الکترونیک را با همین دستگاه (که به شدت مورد توجه عموم قرار گرفته بود) اجرا کرد.
در اوایل قرن بیستم موسیقی نو با پشتوانه تجربیات گسترده در زمینه موسیقی پا به عرصه حیات گذاشت. از خصوصیات این موسیقی دور شدن از ریتم و فرم و شکستن قواعد رنگآبندی موسیقی بود. بعد از جنگ جهانی دوم و پیدایش مدلآهای تکمیل شده و بالغآشده اختراع گری دستگاهآهای مولد صدای عصر مدرن ساخته شدند و موسیقی الکترونیک هویتی جدیآتر و علمیآتر یافت. گرایش خاص عموم به موسیقی تکآرنگ (آتونال) معطوف شد و با تلاش افرادی چون کارل هاینس اشتوکهاوزن، موسیقی الکترونیک در قالب یک مکتب بنیانآگذاری شد.
موسیقی الکترونیک از لحاظ فرم تک موومانی است و برخلاف عادت معمول اجراکننده یا نوازندهآای ندارد. بلکه آهنگآساز موسیقی الکترونیک با ادوات صداسازی (Noise)، (Voice) و (Sound) و تغییرات الکترونیکی موزیک خود را به ثمر میآرساند. تولید نوارهای مغناطیسی، ساخت دستگاه سیتیآسایزر از تحولات عظیم این دوران بود. جان کیج از هنرمندان پیشتاز این موسیقی است. در سالآهای اخیر کامپیوتر نیز به این جمع اضافه شده و کمک به نرمآافزارهای استودیویی کار را به جایی رساند که حتی در یک اتاق میآتوان یک استودیوی کامل را ایجاد و بهرهآبرداری کرد. نیاز به شنیدن اصوات جدید در اکثر زمینهآهای هنر موسیقی به خصوص در سینما روزآبهآروز دستگاهآها و امکانات تکمیلآشدهآتری را روانه بازار میآکند. از دهه 80 با توجه به پیشرفت تکنولوژی و ساخت دستگاهآهای الکترونیک هوشمند و ایجاد امکان برقراری گفتآگو بین آلات و ادوات موسیقی و دستگاهآهای الکترونیک دوران شکوفایی، بالندگی و اوج موسیقی الکترونیک آغاز شد. دیآجیآها و دستگاهآهای مربوط به آنها نیز از تأثیرات این آلات و ادوات و نیاز به تجربیات جدید در موسیقی است. موسیقی الکترونیک نیز مثل تمام پدیدهآها و مکاتب جدید همواره با مخالفتآها و انتقادهای فراوانی در دنیا و حتی ایران دست به گریبان بوده است. اما آهنگآسازان و هنرمندان بسیاری نیز با تلفیق آلات موسیقی الکترونیک با سایر ادوات و تلفیق سبکآهای مختلف، سبکآهای نوین و جدید را معرفی کردهآاند.
از معروفآترین این افراد میآتوان به: ژان میشلآژار (که در ایران با آلبوم اکسیژن بین عموم معروفیت یافت)، کیتارو (که اکثر ایرانیان او را با ساخت آهنگ مجموعه راه ابریشم میآشناسند)، ونجلیس (آهنگآساز فیلم کریستف کلمب)، یانی (همکاری او با شهرداد روحانی در کنسرت اکروپولیس او را به محبوبیت بالایی در ایران رساند) تنها مثالآهایی از افراد بیآشماری هستند که در این وادی شهرت و محبوبیتی خاص یافتهآاند. سالآها قبل در دهه 60 شمسی در ایران شرکت بانگ آلبومی به نام موسیقی به روایت کامپیوتر را منتشر ساخت که میآتاوان گفت اولین آلبوم موسیقی الکترونیک بود که به شکل رسمی در ایران مجوز نشر گرفته و روانه بازار شد. به رغم مخالفتآها و انتقادات این موسیقی در حال حاضر در ایران نیز پیروان خاص و پرشماری پیدا کرده است.
مشهورترین آهنگآساز ایرانی که آثار بسیار زیبا و ماندگاری با بهرهآگیری از امکانات الکترونیک در سبکآهایی چون کلاسیک و حتی پاپ به ساخت موسیقی فیلم پرداخته، مجید انتظامی است که موسیقی فیلمآهایی چون ترن، از کرخه تا راین، بوی پیراهن یوسف و موسیقی سریالآهایی مانند سریال گرگآها را ساخته است.
منبع: روزنامه همشهری (دوشنبه 27 فروردین 1386)
نوشته: علیرضا ایرانیآنژاد -
پاسخ : موسیقی الکترونیکی
سلام مهرداد جان
مطلب فوق العاده جالب بوددیدگاه
دیدگاه