زلزلهآی بزرگ Hanshin-Awaji قریب به 6400 کشته بر جای گذاشت. اغلب جان باختهآگان در اثر حوادثی که پس از زلزله رخ داده بود و یا در شرایطی که در خانهآهای خود زیر آوار و ویرانی مدفون شده بودند جان خود را از دست داده بودند. خانهآای که سالآها در آن زیسته بودند به یکباره بر سرشان آوار شد. آنآها زیر آوار مدفون بودند و تقاضای یاری میآکردند. اما متاسفانه پاسخی برای تقاضای آنها اندیشیده نشده بود.یکی از راهآکارهایی که برای پیشآگیری از تکرار مجدد چنین فجایع دلآخراشی، به کاربستن رباتیک و علوم کامپیوتر در عملیات امداد و نجات است. از طریق این فناوریآها میآتوان به مصدومین گرفتار در زیر آوار دسترسی پیدا کرده و جان آنآها را نجات داد.
موسسهآی بینآالمللی سیستمآهای امداد [1]IRS ، یک سازمان غیر انتفاعی است که فعالیتآهای خود را به تولید رباتآهایی که بتوانند امدادگران را در شرایط بروز سانحه یاری دهند، اختصاص داده است. یکی از پروژهآهای این موسسه تولید یک ربات مارگونه با نام IRS Soryu است. این ربات که در یک فعالیت مشترک با موسسهآی فناوری توکیو[2] تولید میآشود، دارای دوازده کیلوگرم وزن و یکآصد و بیست سانتیآمتر طول میآباشد. این ربات به گونهآای طراحی شده است که بتوان مسیر خود را در شکافآهای باریک و از میان آوار بهآجا مانده از ساختمان بیابد و در لاآبهآلای آنآها به جستجوی مصدومین حادثه بپردازد. پیکرهآی این ربات به یک دوربین و یک میکروفون برای دریافت دادهآهایی از میان ویرانیآها مجهز شده است. به علاوه یک حسگر حرارتی نیز به تجهیزات این ربات افزوده شده، تا بتواند حرارت بدن مصدوم را دریافته و موقعیت او را بیابد. این حسگر، این امکان را نیز فراهم میآسازد که حتی اگر در زیر آوار منبع نوری نیز وجود نداشت و مصدومین در تاریکی گرفتار شده بودند، باز هم فرصت یافته شدن آنآها وجود داشته باشد. طراحی منعطف این ربات برخی توانمندیآهای مختص محیطآهای دچار سانحه را به آن افزوده است، اگر در شرایطی این ربات با مانعی در زیر آوار برخورد کند و به سبب این برخورد تعادل خود را از دست بدهد و یا از ارتفاعی، فرو بیفتد، خواهد توانست با چرخش پیکرهآی خود مجدداً به وضعیت متعادل و مناسب برای حرکت بازگردد.
پروفسور ساتوشی تادوکورو[3]، استاد دانشگاه توهوکو[4]در رشتهآی کامپیوتر و مهندسی سیستمآها، که اکنون [در زمان نگارش این گزارش] به عنوان مدیر IRS فعالیت میآکند. در مورد این ربات میآگوید: «از آنآجا که این ربات برای رسیدن به حداکثر قابلیت تحرک و جابهآجایی طراحی شده است، میآتوان تا عمق 30 متر میان لاشهآهای آوار نفوذ کند و به سوی تمام جهات برای یافتن مصدومین حرکت کند». او همآچنین میآافزاید:«روش کنونی برای جستجو در میان آوار آن است که دوربینآهای خود را در میان شکافآها و فواصل میان لاشهآهای آوار در روی سطح زمین قرار دهیم و در همان سطح به جستجو بپردازیم، اما بهترین و مفیدترین کاری که در اینآگونه مواقع باید صورت پذیرد این است که در عمق پنج تا ده متری زیر سطح زمین جستجوی خود را انجام دهیم. اینآگونه است که استفاده از رباتآهای امدادگر میآتواند ما را بسیار آسانآتر و سریعآتر به بالین مصدومان برساند».
موسسهآی IRS پس از زلزلهآی مهیب Hanshin-Awaji و در اثر تلاش تعدادی از محققین و پژوهشآگران از جمله پروفسور تادوکورو که خود نیز از سانحه دیدهآگان زلزلهآ بود، بنیان نهاده شد. وزارت آموزش، فرهنگ، ورزش، علم و فناوری کشور ژاپن در سال 2002 میلادی گروهی را به عنوان هستهآی پژوهشی، برای پروژهآی ویژهآی خود در رابطه با کاهش بلایای ناشی از زلزله در محیطآهای شهری، تشکیل داد. این گروه با مشارکت حدود سی و دو دانشگاه داخلی، موسسات پژوهشی و شرکتآهای مرتبط با این موضوع تشکیل شد. در این میان IRS نقش هدایت و ایجاد هماهنگی واحدها و عناصر گوناگونی که در فضای صنعتی، آموزشی و یا دولتی حضور داشتند را بر عهده گرفت. این فعالیت وسیع مشترک میان این واحدهای متنوع با هدف طراحی رباتآهای امدادگر و سایر سیستمآهای امداد که بتوانند باعث کاهش بلایای ناشی از زلزله شوند و پژوهش در عرصهآهای گوناگون در راستای این هدف صورت میآپذیرد.
به طور کلی این باور وجود دارد که اگر کسی پس از زلزلهآای مهیب یا هر فاجعهآی دیگری، در میان آوار و ویرانی گرفتار شود، میآتوان امیدوار بود که در زمانی حدود هفتاد و دو ساعت پس از حادثه فرصت برای نجات او وجود داشته باشد. متاسفانه این واقعیتی تلخ است که بسیاری از بازماندآگان حادثه در زیر آوارها مدفون میآمانند و جان خود را از دست میآدهند، تنها به این دلیل که امدادگران فرصت کافی برای نجات آنآها نمیآیابند. تولید رباتآهای امدادگر این امید را ایجاد میآکند که فرآیند مشکل و پرخطر جستجو و یاری رسانی به مصدومین پس از زلزله با سرعت بیشتری صورت پذیرد و بازماندهآگان از حادثهآای چنین تلخ همواره این داغ را در سینه نگاه ندارند، که اگر سرعت عملیات امداد بیشتر بود شاید آنآها نیز عزیزی را از دست نمیآدادند. پروفسور تادوکورو و پژوهشگران همراهش امیدوارند که رباتآهای آنها بتواند نقشی موثر در این عملیات ایفا نماید.
منبع : http://www.nurc.ir
